Արխիւ
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Տարի մը եւս թաւալեցաւ մարդկութեան կեանքին մէջ:
2024-ը դարձաւ 2025:
Մարդիկ վերջնականապէս ճանապարհեցին 2024-ը, ոմանք ուրախութեամբ, ոմանք տրտմութեամբ, ոմանք խինդով, ոմանք թախիծով, ոմանք խնդալով եւ ոմանք ալ լալով:
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Վարը նշուած բոլոր անունները, իրենց յոբելենական թուարկումներով, մեր ժողովուրդի կեանքէն ներս մտած են եւ հո՛ն, իրենց մտքով եւ հոգիով, պատմական որոշ ու հարազատ կնիք ձգած: Այս բոլոր անունները կ՚ապրին այսօր ու պէտք է, որ ապրին՝ իբրեւ մէկական ընտրեալներ մեր ազգին, որոնց խօսքն ու գործը կը փայլին ժամանակին հետ։
ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
Այս տրամասութիւնը պոլսահայ փիլիսոփայ, երաժիշտ, մանկավարժ, հոգեբան, գեղագէտ եւ գրող Շահան Պէրպէրեան գրած է 1937 թուականին՝ մանկավարժական, կրթական, իմաստասիրական կարգ մը խոհեր ներդնելով ստեղծագործութեան մէջ: Ժամանակին զայն տպագրուած է մամուլի մէջ, սակայն յստակ չէ, թէ աշակերտներուն համար գրուած այս բեմագրութիւնը բեմադրուա՞ծ է, թէ՞ ոչ:
Թոփգաբուի ընտանիքը աւանդական խանդավառութեամբ կը դիմաւորէ 2025 թուականը։ Թաղի Լեւոն-Վարդուհեան վարժարանին մէջ նախընթաց օր տեղի ունեցաւ Կաղանդի հանդէս մը, որ թատերաբեմը հանդիսացաւ ընտանեկան անմիջականութեան եւ ուրախութեան մթնոլորտի։
Գալֆաեան տան ընտանիքը 2025-ի տարեմուտին համախմբուեցաւ խանդավառ մթնոլորտի մը մէջ։ Դպրոցի Ամանորի հանդէսը անցաւ՝ ընտանեկան միջավայրի յարիր բարձր տարամադրութեան պայմաններու ներքեւ։
2025 թուականի տարեմուտին գաղթի խնդիրն ու հաւանական նորութիւնները միշտ կը մնան միջազգային օրակարգի վրայ:
Ըստ կանխատեսումներու՝ երկրագունդի վրայ գաղթականաց հոսքերը թափ պիտի հաւաքեն, ինչ որ կը համարուի համամարդկային մարտահրաւէր մը:
Հայաստանի կառավարութեան կողմէ մշակուած «Խաղաղութեան խաչմերուկ» նախագիծը կը շարունակէ տարեմուտի դրութեամբ եւս տեղ զբաղեցնել տարածաշրջանի հաւասարակշռութիւններուն մէջ։
Գալֆաեան տան խնամակալութենէն ներս ծագած տագնապին արձագանգները կը շարունակուին թրքահայ ազգային-եկեղեցական կեանքէն ներս։ Խնամակալութեան՝ այժմ արդէն նախկին ատենապետ Ալֆրէտ Սունայի եւ կարգ մը անդամներու հրաժարումէն ետք ներկայիս անցումային շրջան մըն է՝ մինչեւ նոր դիւանին ձեւաւորումը։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Հայր մեր»ի «Հայր» անուանակոչումը Աստուծոյ համար ունի շատ հին պատմական ենթահող եւ քրիստոնէութեան առաձնայատկութիւններէն չէ՛։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Նոր տարին իր հետ բերաւ վերջերս ստեղծուած, արդէն իսկ «հին» նկատուող ատելութիւն մը. Հայաստանի Հանրային հեռուստաընկերութիւնը այս տարի եւս պետական որոշ անձերու քինախնդրութեան եւ ատելութեան շնորհիւ չի հեռարձակեր Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետի նոր տարուան ուղերձը:
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Դարերէ ի վեր չինական աստղագիտութիւնը մարդոց տարիները բաժնած է 12 կենդանիներու անուններով: Այսպէս առաջին տարուան անունը սկսած է մուկով, անոր յաջորդած է ցուլը, վագրը, ճագարը կամ նապաստակը, վիշապը, օձը, ձին, ոչխարը, կապիկը, աքլորը, շունը եւ խոզը:
ՄՈՒՀԱՄՄԱՏ ԱԼ-ՄԱՂՈՒԹ
Արաբերէնէ թարգմանեց՝
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Ընկերական մի՛ ըլլար, ժամանակը որ կ՚ապրինք, ատելութեան ժամանակն է:
Հաւատարիմ մի՛ ըլլար, դաւաճանութեան ժամանակն է:
Պոլսահայ հոգեւորականաց դասը տարեմուտի առթիւ համախմբուեցաւ Գումգաբուի մէջ՝ գլխաւորութեամբ Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեանի։ Ս. Աստուածածին Աթոռանիստ Մայր եկեղեցւոյ մէջ հոգեւոր հայրերու աւանդական հաւաքը տեղի ունեցաւ աղօթական մթնոլորտի մէջ։
Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը երէկ կէսգիշերին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնէն համայն հայութեան ուղղեց Ամանորի իր պատգամը։ Ստորեւ արեւմտահայերէնի վերածելով նոյնութեամբ կը հրատարակենք Վեհափառ Հայրապետի՝ աշխարհասփիւռ հօտին ուղղեալ Նոր տարւոյ պատգամը։
Մխիթարեան վարժարանի մէջ Ամանորի շրջանին ստեղծուեցաւ մեծ խանդավառութիւն։ Մանկապարտէզի փոքրիկներու հանդէսը առանձնապէս ուշագրաւ էր՝ քանի անոնց երկարատեւ պատրաստութիւնները պսակուեցան բացառիկ յաջողութեամբ։
ԱՐԱ ԳՕՉՈՒՆԵԱՆ
Հազարամեակներու հոլովոյթին մէջ մարտահրաւէրները անպակաս եղած են հայութեան կեանքէն։ Թէեւ բոլոր ազգերու պարագային կարելի է նոյնն ըսել, սակայն, հայութեան հոգեբանութեան կամ գիտակցութեան մէջ պարագան այնպէս մը իւրացուած է, որ իրեն միշտ բաժին վիճակած է առաւելագոյնը, ծանրածանր բոլոր հետեւանքներով։
ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ
2025 տարին արդէն կը թեւակոխենք շուտով եւ, բնականաբար, վերաքաղերը ամէն բնագաւառի մէջ անխուսափելի կը դառնան: Վերաքաղերը մարդկութեան այնքան ալ դասեր չեն տուած՝ ինչքան խտացումներու, հանգանակութիւններու, եզրակացութիւններու ձեւով լծուած են յագուրդ տալու մարդկային բաւարարուածութեան:
Օրացոյցն ու ժամացոյցը, ըստ էութեան, կարգապահութեան երկու հիմնական խորհրդանշան կը համարուին։ Նոր տարուայ իմաստին հետ ուղիղ համեմատութեան մէջ չէ՞ ժամանակի սահմանումը։
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Նոր տարուայ սեմին, ինքզինքս վերագտնելու եւ վերարժեւորելու միտումով, աւանդութիւն յարգողի ճշդապահութեամբ, սենեակէս ներս քաշուելով, սեղանիս դիմաց նստած, աչքերս անոր վրայ դիզուած թուղթերուս եւ յուշատետրիս կեդրոնացած, առանձնանալու կարիքը կը զգամ:
ՄԱՇՏՈՑ ՔՀՆՅ. ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Նոր տարիի մը սեմին մարդ բնականաբար կը հարցնէ. տարիները երբ հետզհետէ կը փոխուին եւ կը նորոգուին, մարդն ալ կը փոխուի՞ եւ կը նորոգուի՞, թէ մարդը նո՛յն «մարդ»ը կը մնայ ժամանակի շարունակական այս փոփոխութեան մէջ։