Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Տասնամեակներ շարունակ հայ ժողովուրդին մէջ արմատացած է այն համոզումը, որ լեզուն ազգին հոգին է եւ անոր գոյութեան երաշխիքը, որովհետեւ լեզուն միայն քերականութիւն եւ կամ բառերու հաւաքածու մը չէ, այլ հաւաքականութեան մը ամբողջ պատմութիւնը, մշակոյթը աւանդութիւններն ու ինքնութիւնը:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ի՞նչ է ձեր կարծիքը սիրելի ընթերցող բարեկամներ. կը գտնուի՞ մարդ մը՝ որ վատ չզգայ, եթէ մէկը անոր հարցնէ. «Ծանօ՞թ ես քու մայրենի լեզուիդ»։ Արդարեւ, հարցը մայրենի լեզուին ծանօթ ըլլալ կամ չըլլալ չէ, այլ՝ մայրենի լեզուի հանդէպ պինդ անտարբերութի՛ւնն է:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Փիլիսոփայ ու քննադատ Ճորճ Սանտայանայի արտայայտած ամենէն կարեւոր մտածումներէն մէկն է՝ «Ով չի յիշեր իր անցեալը, դատապարտուած է զայն կրկնելու» խորիմաստ արտայայտութիւնը, որովհետեւ պատմութիւնը տարրալուծարանն է որոշ քաղաքականութիւններու, իտէալներու եւ որոշումներու, որոնք իրենց դրական ու բացասական ազդեցութիւնը կ՚ունենան հասարակութեան կեանքին վրայ եւ զանոնք լաւապէս սերտելը ապագան կառուցելու լաւագոյն տուեալները կու տայ:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Նեղութեան ժամանակ օգնութիւն ուզելը կենսաբանական պահանջ մըն է, որովհետեւ նման հոգեվիճակներու մէջ մարդ արտաքին միջամտութիւն մը կ՚ակնկալէ, բայց, Աշուղ Ջիւանի այդ օգնութիւնը կը մերժէ, որովհետեւ կը գիտակցի, որ շատ անգամ օգնութիւնը իր հետ ազատութեան եւ անկախութեան սահմանափակում կը բերէ.

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

«Քաղաքականութեան մէջ մարդը միշտ շահի համար է եւ ո՛չ բարոյականութեան», յայտնի փիլիսոփայ Նիցչէ այսպէս կը սահմանէ քաղաքականութիւնը. սեփական շահեր ապահովելու արուեստ մը. վերացականի մէջ է, որ քաղաքականութիւնը կը ծառայէ իտէալներու՝ արդարութեան եւ հանրային կեանքի բարօրութեան. մեր օրերուն ի գործ դրուած քաղաքականութիւնը եւս կը ծառայէ դիրքեր եւ որոշ ազդեցութիւններ պահպանելու:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Մահկանացուներու մտածումները անստոյգ են, իսկ գիտելիքները՝ անհաստատ». (ԻՄԱՍՏ. Թ 14)։
Մարդիկ, ընդհանրապէս հպարտ են՝ կը պարծենան իրենց մտածումներով եւ գիտութեամբ։ 

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Աշուղ Ջիւանիի երգէն պարզ կը դառնայ, որ աշուղը անընդունելի կը գտնէ հայու մը հայրենիքի սահմաններէն հեռու ապրիլը. այնպէս ինչպէս ծաղիկ մը իր հունտերը իր շուրջ կը ցանէ, նոյնպէս ալ հայը պարտի իր զաւակները իր մայր հողին, իր հայրենիքին շուրջ ծնին ու հասակ առնեն:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Եթէ անձ մը կայ, որ չի գիտեր, թէ վերը երկինքի մէջ Ամենագէտն եւ Ամենակարողն Աստուած կայ՝ որ ամէն բան ստեղծեց եւ կը ղեկավարէ, կը խնամէ եւ ծանօթ չէ, տեղեակ չէ անոր մասին, Եսայի մարգարէն ասպարէզ կը կարդայ եւ կ՚ըսէ. «Երկինքը ստեղծող եւ զանիկա կազմող, երկիրը եւ անոր մէջ բուսածը տարածող, անոր վրայ եղող ժողովուրդին շունչ՝ եւ անոր մէջ քալողներուն ոգի տուող…». (ԵՍ. ԽԲ 5)։