Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Դո՞ւք ալ ձեր սիրտը գերող աղջկան սիրտը կալանաւորելու համար ամէն տեսակ զոհողութիւն յանձն առած, սակայն նպատակակէտին չէ՞ք հասած. ձեր կատարած անձնուիրութիւնը անպտո՞ւղ մնացած ու ձեր սիրած օրիորդը անհաս երա՞զ մնացած է. ձեր մղած անխոնջ պայքարէն որպէս արդիւնք լոկ երեւակայութի՞ւն մնացած է. ապա այս յօդուածը ձեզի համար է:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Կեանքը իր ներկայացուցած դասերով եւ փորձառութիւններով կրթութիւն է, որմէ կ՚օգտուին բոլոր անոնք, որոնք կեանքը կ՚ապրին գիտակցութեամբ եւ կ՚անդրադառնան իրենց շուրջ պատահած բնական երեւոյթներուն։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Այսօր ծննդեան օրն է այն մեծ հայուն, որ 111 տարիներ առաջ իր խմբագրած գիրքերէն մէկուն խմբագրականին մէջ կը գրէր. «Աշխարհի վրայ ամէն բանէ առաջ ու ամէն բանէ աւելի կը սիրեմ ազգս». անձ՝ որ բառին բուն եւ ամբողջական իմաստով պատրաստ էր նոխազ դառնալ՝ ի սէր հայ ազգին, հայ ժողովուրդին եւ մա՛նաւանդ հայ երիտասարդութեան:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Որքան որ չորս Աւետարանի սկիզբներէն մինչեւ վերջին գլխոյն մէջ, գրեթէ ամէն տեղ Յիսուսի արտասանած գոնէ մէկ համառօտ խօսքին յիշատակութեանը կը հանդիպինք, սակայն Փրկչին ամենէն երկար եւ անընդհատ մէկ բանախօսութիւնը ամբողջապէս գրուած կը գտնեն Մատթէոսի Աւետարանի Ե. գլուխէն սկսեալ մինչեւ Է. գլխոյն վերջը։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

Գրող մարդու հոգեկան ապրումներն ու յոյզերը հասկնալը շատ անգամ դիւրին չէ, մանաւանդ եթէ գրողը ունի փոթորկոտ յուզումներ ու ալեկոծումներ. անոնք իրենց գրութիւններու ճամբով կը փորձեն վերլուծել իրենց ներքին աշխարհը եւ մենք մեր կարգին իրենց գրածներով կը փորձենք հասկնալ այդ յոյզերը:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ե. դարու թարգմանական գործունէութիւնը շարունակուեցաւ նաեւ Զ. դարուն։ Այս ժամանակներուն թարգմանուեցան Գրիգոր Նազիանզացիի, Գրիգոր Նիւսացիի, Գրիգոր Սքանչելագործի, Աթանասի, Փիլոնի, Նոնոսի, Փիլոքսէնի, Տիմոթէոսի եւ ուրիշներու գործերը՝ որոնք առհասարակ, մանաւանդ Փիլոնը, հայ մատենագիրներու վրայ մեծ ազդեցութիւն ունեցան։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Յաճախ վհատած, անյոյս մօտեցում մը կ՚ունենանք հայ լեզուի ներկայ վիճակին եւ մանաւանդ անոր ապագային, լաւապէս գիտակցելով որ ժամանակը աւելիով պիտի բորբոքէ նահանջի երթը՝ որուն ակամայ ականատեսներէն ենք բոլորս. սակայն պահ մը թշուառ այդ վիճակէն դուրս կու գանք, տեսնելով երիտասարդներ ու երիտասարդուհիներ, որոնք որպէս մէյ մէկ փարոս, կու գան լուսաւորելու խաւարը, միւս հասութաբեր բոլոր ճիւղերը մէկդի դրած իրենց անձերը հայագիտութեան նուիրելով. թէեւ թիւով քիչ են անոնք, սակայն յոյսի փարոս մըն են. առաքեալներ՝ որոնք կու գան յանձն առնել հայոց լեզուի պահպանումը՝ հակառակ ժամանակի ամէն տեսակ դժուարութիւններուն:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Զարմանահրաշ գիւտերու եւ ճարտարարուեստագիտական եւ հնարագիտութեան ներկայ դարուն՝ ոեւէ խոհուն մարդ, որ ներքնահայեաց կ՚ըլլայ եւ կ՚իջնէ, կը թափանցէ իր հոգւոյն խորքը, հաստատապէս կը համոզուի, թէ ո՛չ սաւառնակը, ո՛չ համացանցը, ո՛չ հեռուստացոյցը եւ ոչ ալ որեւէ մեքենական հնարք՝ որքան ալ հրաշակերտ թուին, կրնան գոհացում տալ մարդուս հոգեկան տենչանքներուն, խորին պահանջներուն։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մարդկային միտքը մշտապէս համեմատական մը կը կատարէ հինին եւ նորին միջեւ եւ այդ համեմատականով կ՚արտացոլայ ժամանակի փոփոխութիւնը, ինչ որ կ՚օգնէ աւելիով հասկնալ մեր ունեցած ճանապարհորդութիւնը: Հինի եւ նորի համեմատականը հաշուեյարդար մըն է տեսնելու համար, թէ ո՞ւր էինք, ո՞ւր ենք եւ ո՞ւր պիտի հասնինք:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Կեանքի ընդհանուր փորձառութիւնը մեզի ցոյց կու տայ, թէ՝ կորսուած որեւէ բան աւելի մեծ արժէք կը ստանայ մարդուս համար, քան այն ինչ որ արդէն կայ եւ ներկայ է։ Եւ ահաւասիկ, Յիսուսի «Կորսուած ոչխարին առակը» այս ճշմարտութիւնը անգամ մը եւս մեր ուշադրութեան կը յանձնէ։