Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր հայկական բոլոր կազմակերպութիւնները, կուսակցութիւնները, հաստատութիւնները եւ մինչեւ իսկ եկեղեցին նոյն յանկերգը ունին. «տուէ՛ք որ ընենք»:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Աստուծոյ փառքը այն է, որ իրականան Իր սիրոյ, բարութեան եւ իմաստութեան յայտնութիւնը եւ հաղորդակցութիւնը՝ որոնց հեռանկարով ստեղծուեցաւ աշխարհը։ Իր կամքին բարեհաճ ծրագիրը այս եղաւ. ընել մեզ «որդեգիրներ Յիսուս Քրիստոսի մեր Տիրոջմով, ի գովաբանութիւն փառքի Անոր շնորհքին». (ԵՓՍ. Ա 5-6), քանի որ Աստուծոյ փառքը կենդանի մա՛րդն է, իսկ մարդուն կեանքը Աստուծոյ տեսութիւնն է։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մի քանի օրեր առաջ ձեռքս անցաւ հին տետրերէս մին, որուն մէջ պատանեկութեանս կարդացած գիրքերէս տողեր արտագրած եմ. տողեր՝ որոնք «ճիշդ» ու «գրաւիչ» թուացած են պատանի միտքիս ու տասնամեակ մը ետք անոնց ընթերցումը կու գայ տալու այն եզրակացութիւնը, որ փիլիսոփայական այդ խօսքերը պարզապէս գեղեցիկ բառերու փունջ մըն է՝ ամբողջապէս հեռու իրականութենէն:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Տասնամեակներ առաջ ժողովուրդի ըսի-ըսաւէն ձանձրացած, այդ բամբասանքներուն ազդեցութիւնը իր սեփական մորթին վրայ զգացած Սնապեան, իր «Ժամանակ չկայ» գիրքին մէջ հետեւեալ բողոքը կը բարձրացնէր.- «Քո՞յրս... ուրիշնե՞րը... թող ով ի՛նչ կ՚ուզէ ան ըսէ: Բոլորին ալ ըսածները սրտէ չէ որ կու գան արդէն:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Հայոց պատմութեան ընթացքին թշնամին հայուն այնքան վնաս չէ՛ պատճառած՝ ինչքան հայը հայուն. կրնայ ըլլալ ամբողջ հայոց պատմութեան ընթացքը տարբեր ըլլար, եթէ մեր մէջ գոյութիւն չունենային փտած հայեր, որոնք իրենց սեփական շահերու սիրոյն ոտնակոխ ըրին ամբողջ ազգը:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Ենթադրեցէ՛ք պահ մը, որ համարձակութիւնը ունենամ ըսելու, որ «Տէրունական» աղօթքին մէջ սխալ մը գոյութիւն ունի. եթէ ապրած ըլլայի մի քանի դարեր առաջ վստահաբար նզովքի կ՚արժանանայի եւ բազմաթիւներու կողքին ինծի համար ալ «Նզովեալ եղիցի» կ՚երգէին դպիրները (սէր, եղբայրութիւն ու ներողամտութիւն քարոզող մեր հաւատքին համար նզովելը ինչքանով տրամաբանական է՝ այլ հարց է):

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Հրաշքի մասին յաճախ խորհրդածած ենք այս սիւնակներու մէջ։ Հրաշքը, երբեմն անիմանալի, երբեմն բացայայտ երեւոյթ մըն է մարդկային կեանքին մէջ, նաեւ բնութեան մէջ, որ միշտ կը պատահի։ Հոգեւոր աչքով դիտողներու համար հրաշքը իրողութիւն մըն է. անոնք կ՚անդրադառնան այդ երեւոյթին եւ գիտեն, որ ո՞ւրկէ է այդ հրաշալի երեւոյթը։

ՄԱՇՏՈՑ ՔՀՆՅ. ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Եւ ահաւասի՛կ Մեծ պահքի 40 օրերը իրենց լրումին հասան։ Հայ Եկեղեցին քառասնօրեայ պահեցողութեան այդ շրջանը բոլորեց։ Անոնք որոնք կարողացան պահք պահել՝ իրենք զիրենք զրկել կենդանական սնունդներէն եւ նախատեսուած քառասուն օրերը անցընել աղօթքով, բարեգործութեամբ, ներհայեցողութեամբ, իրենց մեղքերը քաւելու համար ապաշխարութեան խոստովանութեամբ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Յաճախ գրողներու մօտ, ինչպէս նաեւ հին թերթերու մէջ կը հանդիպինք տողերու, որոնք հակառակ տասնամեակներ առաջ գրուած ըլլալուն, կարծես մեր այսօրը կը ներկայացնեն: Նման տող մը կարդացի երէկ՝ գրուած 1944 թուականին, Գահիրէի մէջ հրատարակուած ամսագիրի մը մէջ. գրողը կ՚ըսէր.- «Թերեւս ո՛չ մէկ ատեն, կէս դարէ ի վեր, չենք եղած այնքան աղքատ գաղափարով՝ որքան ենք ներկայիս:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Զուգադիպութի՞ւն էր թէ կանխամտածուած չեմ գիտեր, սակայն Շահնուրի «Նահանջը առանց երգի» աշխատութենէն ետք ի յայտ եկաւ Շահնուրի իսկ ներկայացուցած երիտասարդներէն մին եւ հրապարակ հանեց այլ ցնցող աշխատութիւն մը՝ «Կը Հրաժարիմ հայութենէ...» խորագրով: