Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեղքացէ՛ք այս մարդուն, որուն աչքերը արցունքներէ պարպուած, փակ սենեակին առանձութեանը մէջ առյաւէտ փակեց իր աչքերը: Այդ կորուստին վկաները դարձան միայն գիրքերը, որոնց միակ մենախօսն էր ողորմելին:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Ներհայեցողութիւն», այսինքն՝ հոգեկան աշխարհի թափանցումը, մտքին ներքին անդրադարձ զննութիւնն է կեանքի այն երեւոյթներուն՝ որոնք արտաքին աշխարհի մարդուս զգայարաններու վրայ գործած ազդեցութեամբ եւ տպաւորութեամբ իր ներսը կը կատարուին։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Կը կարծէ՞ք պատահականութեան արդիւնք է, որ հայերէն լեզուի մէջ «ապերախտ» բառը ունի աւելի քան տասնեակ մը հոմանիշներ, որոնք առանձին առանձին մե՛զ կը նկարագրեն՝ ամենէն յստակ ու ճշգրիտ ձեւով:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Թ. դարուն Յովհաննէս Ովայեցի Կաթողիկոսի օրով (Յովհաննէս Դ. Ովայեցի. 833-855) հրապարակ ելաւ աղանդ մը՝ որ պատմութեան մէջ յայտնի է «Թոնդրակեան» անունով։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Համաշխարհային Ա. պատերազմի ժամանակ, Գրիգոր Զօհրապ ենթադրելով իր մօտակայ դժբախտ մահը, իր բանտի խուցէն հինգշաբթի, 15 յուլիս 1915 թուակիր նամակով կ՚ուզէ իր կնոջ եւ զաւակներուն փոխանցել իր կտակը՝ «մի՛ յուզուիք» մը աւելցնելով կտակի սկզբնատողին։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ֆ. Նիչէ երբ կ՚ըսէր. «Աստուած մեռաւ», ասիկա շատեր կը հասկնան որպէս «Աստուած գոյութիւն չունի» իմաստով եւ կը մեղադրեն զայն որպէս աստուածամերժ եւ անաստուած։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Տէմիրճիպաշեանի նամակներէն կարելի չէ վերջնականօրէն հասկնալ խենթի՞ թէ իմաստունի մը հետ գործ ունինք. անոր նամակներուն մէջ պիտի գտնենք իմաստուն ու զարգացած մարդ մը՝ ծանօթ համաշխարհային գրականութեան. մարդ մը՝ որ լաւագոյնս կը տիրապետէ հայերէն եւ ֆրանսերէն լեզուներուն՝ մինչեւ իսկ բառարանի աշխատութիւն մը կատարելու աստիճան:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ամէն հաստատութիւն կը ներշնչուի, նոյնիսկ լռելեայն, մարդուն եւ անոր ճակատագրին մասին տեսութենէ մը, որմէ կը քաղէ իր դատումին բաղդատութեան եզրերը, իր արժէքներուն դասաւորումը եւ իր ուղեգիծը։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Տէմիրճիպաշեանի իմաստուն կամ խելառ ըլլալը քննարկման նիւթ է, սակայն անկասկած կրնանք ըսել, որ ան ունէր լուրջ հոգեկան տագնապներ ու խնդիրներ եւ այդ բոլորին աւելիով ծանօթ դառնալու համար անհրաժեշտ է կարդալ անոր անհատական նամակները:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

1953 տարւոյ Հայ թերթերու մէջ «Հարաւային ամերիկահայ կեանք» վերտառութեամբ կը կարդանք հետեւեալ լուրերը։