ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ
Մարդկային քաղաքակրթութիւնը իր կազմութեան պատմութեան ընթացքին ունեցած է շատ մը դրսեւորումներ, տարազներ, մարմնացումներ... եւ այլն: Նոյնինքն անոր արժեւորումը ու կառոյցը կատարուած է զայն կերտողներուն կողմէ, այսինքն այն կողմերէն, որոնք այսպէս կամ այնպէս յայտնուած են մարդկային զարգացումը ղեկավարման դերին մէջ կամ ստանձնած են այդ դերը:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Վերջերս հանդիպեցայ լուսահոգի Զարեհ Արք. Ազնաւորեանի հետեւեալ մտածումին. «Ուրիշ ազգեր իրենց չունեցածով գիտեն պարծենալ, մինչ մենք որ պարծենալու ամէն պատճառ ունինք՝ յաճախ չենք իսկ ճանչնար մեր սեփական գանձերը, եւ ատոր համար ալ մեր սիրտերը հեռու կը մնան անկէ, եւ կը կապուին ուրիշ, յաճախ անարժէք բաներու»:
ՄՈՒՀԱՄՄԱՏ ԱԼ-ՄԱՂՈՒԹ
Արաբերէնէ թարգմանեց՝
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Ան որ առաջին անգամ տարածաշրջան կ՚այցելէ եւ կը լսէ, թէ ինչպէս արաբական մամուլը իր բարկութիւնը կը թափէ ալ-Սատաթին վրայ, եւ կը թուարկէ ողբերգութիւններն ու դժբախտութիւնները, որոնք պատահեցան արաբական աշխարհին ալ-Սատաթի նախաձեռնութեան պատճառով, կը կարծէ, թէ այս աշխարհը դրախտ էր անկէ առաջ եւ իրմէ ետք դժոխքի վերածուեցաւ:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Հարցում. Ինչպէ՞ս հասկնալ Առակացի հետեւեալ համարները. «Արդարին հայրը շատ պիտի ցնծայ եւ իմաստուն զաւակ ծնանողը անոր համար պիտի ուրախանայ: Թող քու հայրդ ու մայրդ քու վրադ ուրախանան ու քեզ ծնանողը թող ցնծայ» (Առ 23.24-25):
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Չեմ գիտեր, ճիշդ քանի՞ մոմեր մարուեցան, երբ Իսթանպուլը դարձած էր կիզակէտը ամբողջ տարածաշրջանին։
1908 թուականին բացուած նոր շունչին հետ իր առաջին խարիսխը կը նետէր՝ այսօր մեծարուող ԺԱՄԱՆԱԿ-ը, որու թաւալումներուն եւ թռիչքներուն մէջ, անշուշտ, ամենէն աւելի շաղախուած էր այդ օրերուն վերստին շրջանառութեան մէջ դրուած Ազգային Սահմանադրութեան ոգեղէն արժէքը։
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
-Սկիզբէն ի վեր մենք կղզիի մէջ չենք ապրած, մեր մշակոյթը միշտ այստեղէն այնտեղէն առած տուած ենք, սկսեալ մանրանկարչութենէն, հայկական գիրերէն:
-Հայութիւնը պահելու հարց մըն ալ կայ. հայկական ինքնութիւնը մաքուր պահելու պայքարը, որ շատ վաւերական իտէալ մըն է, որ դուն դարերու ընթացքին կերտած ես մշակոյթ մը ու կ՚ուզես մաքուր պահել զայն:
ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ
Վերջին այցելութիւններս Հալէպ շատ հոգեպարար էին ու յուզումնալից, աւերակներով ապրող քաղաք, չքաւորութիւն, յուսալքութիւններ, հայութեան թիւի նուազում: Բազմազան զգացումներ ունէի Հալէպին հանդէպ. ցասում, խղճահարութիւն, կարօտ, նոյն կարօտի հատուցման խեղթող ու անբաժան փափաք (տնտեսական հատուցման հետ զուգակցող), որ կը տանէր նոյնիսկ դէպի ամենայն պատմականութիւնը դրժելու ու աւելի կապուելու համաշխարհայնացման (իբրեւ ապաքինում եւ բոլոր մեծ ու փոքր մարդկութեանց հաւաքականութիւններուն հաշիւներու լուացում):
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Սփիւռքի իսկութիւն, ինքնութեան խնդիրներ, Հայաստանի հետ կապ եւ տարբերութիւն, մտաւորականի դեր եւ ընելիք եւ ի վերջոյ՝ դարու հայու կերպար ու հայու ճակատագիր-ճամբորդութիւն։ Թող ներուի ինծի, որ Վահէի յիշատակը լոյսին բերող այս սիւնակով իրեն հետ իմ ունեցած մտերմութիւնս անգամ մըն ալ թուղթին տամ ու զինք առանց տիտղոսներու կոչեմ, պարզ, իր սիրած ձեւով՝ Վահէ:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Աղօթքը չէք գիտեր ինչու, շատերու համար տկարութեան եւ թուլութեան նշան է, այն ինչ, ճիշդ կերպով կատարուած աղօթքը զօրութեան աղբիւր է, չըսելու համար զօրութիւնն իսկ է:
Քրիստոնէական տարբեր երկիրներ տարբեր ժամանակներու տարբեր մօտեցում ունեցած են դպրոցներէ ներս աղօթելու կամ չաղօթելու երեւոյթին:
ՄՈՒՀԱՄՄԱՏ ԱԼ-ՄԱՂՈՒԹ
Արաբերէնէ թարգմանեց՝
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Այն օրէն ի վեր, երբ նախագահ ալ-Սատաթը գերեզմանէն ստանձնեց իշխանութիւնը եւ խոստացաւ իր երկրի համակիրներուն ազատութիւններ տալ, ոմանք լաւատեսութեամբ լեցուեցան եւ ըսին. «Թարմացանք»: Իսկ երբ նոյն խօսքին մէջ իր ընդդիմադիրներուն սպառնաց ըսելով, թէ պիտի ճզմէ զանոնք, բոլորը ըսին. «Կոտորուեցանք»:
