ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մեր թուականէն 99 տարիներ առաջ՝ 3 դեկտեմբեր 1922-ին բանաստեղծ Մատթէոս Զարիֆեան Մեծ կղզիէն (Büyükada) նամակ կը գրէ իր քրոջ Պերճուհիին. «Երթանք, Պերճուհի, երթա՜նք Լիբանանի շոճիներուն տակ, որպէսզի կեանքին դառնամ. ես պէտք է որ ապրի՜մ»:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Որոշած էի էշ չձեւանալ...
Բ.- ԵՐԳՉԱԽՈՒՄԲ: Գաղութը ունէր պատարագի երգեցողութեան մասնակցող մօտաւոր տասն անհատներ, որոնց խմբավարը Հայաստանէն գաղթած կին մըն էր:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Վերջերս ակներեւ է, որ մեր շրջանակներուն մէջ տեղի-անտեղի սկսած են ծնունդ առնել նոր Պօղոս առաքեալներ, որոնք մամուլի մէջ գրուած իւրաքանչիւր յօդուածի դիմաց իրենց բերնին մէջ ունին նոյն յանկերգը. «ո՛չ բանիւ, այլ գործով»:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Երէկ գիշեր երազ մը տեսայ. Իբրեւէ թէ Մեսրոպ Մաշտոց կ՚ապրէր ներկայ դարաշրջանը՝ շրջապատուած այժմու ազգի ղեկավարներով եւ կը փորձէր գիրերու գիւտը կատարել... կը տեսնէի հին Մաշտոցը՝ նոր օրերուն...:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Հայերէն կը հասկնայ, բայց՝ չի՛ խօսիր...
Այս խօսքը աղերս չունի Եւրոպա կամ Ամերիկա ապրող ձուլումի յաւակնորդ հայորդիներուն, այլ այս մէկը չքմեղանք է մեր ազգին մէջ բոյն դրած օտար ամուսնութեանց, ինքնարդարացման տարբերակ մը՝ այլասերման:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Ողորմածը կ՚ըսէր «մեր վրայ շիտակ պատ չի՛ փլիր»: ... Մեռա՜ւ, գնա՜ց, ու տակաւին այդ պատերը աննկուն կամքով կը շարունակին փլիլ մեր վրայ:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Չորեքշաբթի, 30 յուլիս 1908 թուականին, գրիչ մը հայ ազգի ղեկը ստանձնած անձանց ընթացքէն վրդոված, «Զիկ-Զակ» պատկերազարդ ծաղրաթերթի երկրորդ էջին մէջ անոնց տարած գործունէութիւնը կը բնութագրէ հետեւեալ տողերով.-
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Երէկ առիթը ունեցայ դիտելու Ապրիլ 24-ի նուիրուած ձեռնարկի մը բացման խօսքի բաժինը, ուր պարմանուհի մը ջինջ ու զուլալ հայերէնով կը խօսէր յետցեղասպանութեան հայ ժողովուրդի վերածնունդի ոգիին մասին: Ուշադրութիւնս գրաւեց հետեւեալ տողը՝ որուն երբեք ալ համաձայն պիտի չըլլայի. «Թշնամին չհասա՛ւ իր նպատակին»:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Ես ըսեմ տա՛սն... դուն ըսէ՛ հարի՜ւր...
Ես ըսեմ հարի՛ւր... դուն ըսէ՛ հազա՜ր...
Եւ զարմանալի չէ՛ որ հազարը դառնայ հարի՜ւր հազարներ. գուցէ հիմա, այս յօդուածը կարդացած պահուդ արդէն աշխարհի վրայ նուազագոյնը 10-20 ժողովներ տեղի կ՚ունենան հայկական գաղութներուն մէջ, որովհետեւ մեր մէջ բոյն դրած է ժողով գումարելու ախտը:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Այսօր երբ մարդիկ Ամերիկա երթալու «անփոխարինելի» երանութեան մասին կը մտածեն, կը կարդամ մեր թուականէն 71 տարիներ առաջ՝ 1950 թուականին Ամերիկա մեկնած ուսանող երիտասարդի մը մորմոքած նամակը.
«Եկայ Ամերիկա եւ ահա քանի տարի է ընկած եմ մի խուլ անկիւն, հայերից հեռու:
