Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

Պատմաբաններն ու բանասէրները զանազան ձեւերով կը փաստեն, թէ հայերէն լեզուն ամենէն հին լեզուներէն մէկն է՝ հնդեւրոպական ընտանիքին մաս կազմող: Անոնցմէ շատեր նոյնիսկ ուզած են հայերէն լեզուն ընդունիլ որպէս աշխարհի առաջին լեզու՝ խօսուած Ադամի եւ Եւայի կողմէ:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

Շաբաթ մը առաջ՝ շաբաթ, 30 հոկտեմբեր 2021-ին, թատերական գործիչ Գրիշա Մնոյեանի հրաւէրով ներկայ գտնուեցայ Գէորգ Ընծայ Բաբախանեանի բեմադրած «Հեքիաթների աշխարհում» ներկայացման, որու ընթացքին յաջորդաբար ներկայացուեցաւ Յովհաննէս Թումանեանի «Կիկոսի մահը», «Բարեկենդանը» եւ «Սուտասանը», որոնք թէեւ մանկական՝ կը հետաքրքրեն նաեւ մեծահասակները: Թումանեան ունի կախարդանք մը, որ տասնեամեակներ ետք, հակառակ բազմիցս կարդացած ըլլալուդ նո՛յն հաճոյքն ու հետաքրքրութիւնը կ՚առթէ:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

Որոշ ժամանակ կը կարծէի, թէ օտար ամուսնութեան դէմ պայքարելու հիմնական ու կարեւոր պայքարը միայն սփիւռքի մէջ պէտք է տարուի, նկատի ունենալով, որ սփիւռքի մէջ մեր զաւակները աւելի՛ առիթներ ունին սայթաքելու ու խոտորելու: Սակայն ժամանակ մը ետք համոզուեցայ, որ ինչքա՛ն սփիւռքի, նոյնքան ալ հայրենիքէն ներս սպառնացող աղէտ մըն է օտար ամուսնութիւնը:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

-Գնա՛, գլխուդ ճարին նայիր...
Գարնանային հաճելի օր մը, երբ դուրսը ուրախ ու զուարթ են տղաքն ու կիները, հին օրերու հմայքը կորսնցուցած պառաւ մը յուղարկաւորութեան մասնակցողի տարտամ քայլերով կ՚երթար անսալո՛վ մարդոց «գնա՛»ին՝ դարձեալ գլխուն ճարին նայիլ փորձելու:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

Վերջերս բարեկամ մը խօսակցութեան ընթացքին յայտնեց, որ Հայաստանի կրթական համակարգին մէջ կամաց-կամաց կ՚ուզեն աւելցնել սեռային յարաբերութեան մասին դասընթացքներ (Sex Education), որպէսզի հասակ առնող մանուկ-պատանին աւելի տեղեկացուած ու գիտակից մօտեցում ունենայ սեռական կեանքին հանդէպ՝ ճանչնալով իր անձն ու իր մարմնի կազմութիւնը:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

Թէեւ Մարդու Որդին ըսաւ, թէ «Ոչ ոք գիտէ օրը կամ ժամը», սակայն յամառ ու պնդագլուխ մարդ արարածը դարեր շարունակ փնտռեց, կը փնտռէ եւ պիտի շարունակէ փնտռել այդ անյստակ թուականի որոնումը, գտնելով թուականներ, որոնք ամենեւին ալ իրենց սպասումին յագուրդ պիտի չտայ:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Տարիներ առաջ հրապարակախօս, արձակագիր եւ բանաստեղծ Դերենիկ Դեմիրճեան զարմանալով հայու ինչութեան մասին կը բարձրաձայնէ. «Արդեօք բան մը կը հասկնա՞ք հայէն... որքա՜ն տարօրինակ, հանելուկային արարած է. որքա՜ն խաբուսիկ»: Այս հանելուկային իրավիճակը մինչեւ օրս վերացած չէ, որովհետեւ աւելի քան կէս դար ետք հայը կը շարունակէ պահել իր տարօրինակութիւններն ու խաբուսիկութիւնը:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Սփիւռքահայ գրող Վահրամ Մավեան իր «Անկապ օրագիր»ին մէջ կը յիշատակէ Լիզպոն գրած իր մէկ օրագրութիւնը, որ պատճառ կ՚ըլլայ մտածելու մեր ներկայ սերունդի հետաքրքրութիւններուն ու շահագրգռութեան մասին:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

​Երուանդ Օտեան իր թերթօններէն մէկուն մէջ կը գրէ. «Արքայդ Արքայից Սարգիս, իցիւ չմոռնայիր տրուպս որ քու հրաշափայլ պալատիդ պատերուն կը քսուիմ ամէն օր» եւ Օտեան ուսումնասիրող Ա. Մակարեան կու գայ հիմնաւորելու թէ. «իրօք, նա ամէն օր այցելում էր «Ժամանակ»ի խմբագրութիւն, քսուելով խմբագրութեան պատերին» (Ա. Մակարեան, «Երուանդ Օտեան. Կեանքը եւ հրապարակախօսական գործունէութիւնը», Երեւան, 1977, էջ 249):

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Հայրենիքի մէջ բնակութիւն հաստատելուս եղաւ աւելի քան երկու տարի, սակայն մինչեւ օրս երբ փաստաթուղթերու կամ անձնական գործերու համար այս կամ այն կազմակերպութեան, մի՛նչեւ իսկ կառավարական գրասենեակներու հետ գործ ունենամ, մի՛շտ նոյն հարցումներուն դէմ հանդիման կը գտնեմ անձս.-