ՄՈՒԹԻ ՄԷՋ ԱՐԵՒԻ ՏԱԿ ՆՆՋԵԼ

Ժամանակակից աշխարհին մէջ, մարդը յաճախ կը փնտռէ լոյսը նոյնիսկ ամենէն մութ անկիւններուն մէջ։ «Մութի մէջ արեւի տակ ննջել» արտայայտութիւնը առաջին հայեացքով կը թուի տարօրինակ կամ անհաւատալի։ Բայց եթէ խորանանք, կը հասկնանք, թէ երբեմն լոյսը ֆիզիքական արեւէն չի գար, այլ ներքին բոցերէն, որոնք մեզ կը տաքցնեն նոյնիսկ ամպոտ օրերուն։

Ամէն անգամ, երբ աշխարհը կը փակէ իր լոյսի դռները մեր առջեւ, կը յայտնուի մութ մը։ Այդ մութը կրնայ չըլլալ քարեղէն պատերով շրջապատուած իրական վայր մը․ երբեմն ան կը յառաջանայ մեր միտքին եւ սրտին մէջ։ Մութը, որ կը ծածկէ մեր շուրջի ամէն ինչը, կը դառնայ անտեսանելի ծածկոց մը։ Բայց ինչպէս ամէն ծածկոց, ան ալ ունի անցքեր, փոքր ճեղքեր, որոնցմէ լոյսը կը սահի լուռ եւ համբերատար։

Այս աշխարհը սորվեցուց մեզ լոյսը որոնել միայն դուրսը՝ արեւոտ օրերու, բաց պատուհաններու եւ փայլուն հեռանկարներու մէջ։ Բայց ոչ ոք մեզ սորվեցուց, թէ լոյսը կրնայ գտնուիլ նաեւ այնտեղ, ուր ամենէն շատ կը կարծենք, թէ բացակայ է։ «Մութի մէջ արեւի տակ ննջել» արտայայտութիւնը իր խորքին մէջ խորհրդանիշ մըն է՝ ներքին խաղաղութեան, տոկունութեան եւ լոյսի անսպառ աղբիւրի մասին։

Երբ փակուինք մեր սեփական մտքերուն մէջ, յաճախ կը կարծենք, թէ ճամբան վերջացած է։ Բայց իրականութեան մէջ, ճամբան յաճախ սկսած է նոր տեղէ։ Ինչպէս սերմ մը, որ կը ծնի հողի մութ խորքերուն մէջ եւ չի տեսներ արեւը, բայց կը զգայ անոր ջերմութիւնը վերէն։ Այդ զգացումը զայն կը մղէ դէպի լոյսը, մինչեւ որ բողբոջի։ Մարդն ալ նոյնն է․ անոր մէջ կայ բնազդ մը դէպի լոյսը։

Մութը չի նշանակեր լքուածութիւն։ Մութը կրնայ համբերութիւն ըլլալ. երբ լոյսը դեռ չէ հասած, բայց վստահ ես, որ պիտի հասնի։ Այդ վստահութիւնը իսկական արեւն է։ Երբ մարդ կը սորվի ապրիլ այդ վստահութեան մէջ, կը դառնայ հանգիստ, նոյնիսկ մութ գիշերներու ընթացքին։

Երբ մարդը կարենայ իր սրտին լռութիւնը լսել, կը յայտնուի անտեսանելի արեւ մը, որուն ճառագայթները կախեալ չեն ժամացոյցէն, եղանակէն կամ արտաքին աշխարհէն։ Այդ արեւը կը բուսնի ներսէ՝ հաւատքէն, յիշողութիւններէն, երազներէն եւ քաջութենէն։ Նման պահերու մէջ, մութը այլեւս խաւար չ՚ըլլար։ Ան կը դառնայ հանգստավայր մը, ուր կարելի է հանգչիլ, մտածել եւ զգալ մեր ներքին ուրախութիւնները կամ հակասութիւնները։

Բնութեան մէջ նոյնպէս կան երեւոյթներ, ուր լոյսը կը ծնի մութէն։ Օրինակ՝ գիշերուայ ծաղիկներուն բացուիլը կամ լուսատու կենդանիներու փայլը։ Մարդկային հոգին ալ կրնայ նման կերպով ծաղկիլ։ Երբ մենք կը գտնուինք կասկածի եւ տխրութեան մէջ, մեր գիտակցութիւնը կը ստիպուի փնտռել նոր աղբիւր մը՝ լոյսի։ Այդ փնտռտուքը ինքնին վերածնունդ մըն է։

Այսպիսով, «մութի մէջ արեւի տակ ննջել» կը նշանակէ հասկնալ, թէ լոյսը միշտ ներկայ է, միայն պէտք է փոխենք մեր նայուածքը։ Արեւը երբեմն դուրսը չէ. ան մեր մէջն է։

Երբ մարդ իր ներքին արեւին հետ բարեկամանայ, կը դառնայ ազատ։ Կը դադրի երկնչիլ խաւարէն։ Կը սորվի հանգչիլ այդ խաւարին մէջ նոյնքան խաղաղ, որքան արեւոտ ծովափի մը վրայ։ Այս ներքին խաղաղութիւնն է, որ կը փոխէ աշխարհը՝ թէեւ քիչ քիչ, անձէ անձ։

Մութը միշտ վտանգ կամ դատարկութիւն չի նշանակեր։ Ան կրնայ ըլլալ հանգիստի, լռութեան եւ նոր լոյսերու ծնունդի վայր։ Իսկ իսկական արեւը միշտ կը փայլի այնտեղ, ուր մեր սիրտը կը համարձակի բացուիլ։

Արդեօք կարելի՞ է միշտ գտնել այս ներքին արեւը։ Անշուշտ ո՛չ։ Բայց այդ ալ բնական է։ Որովհետեւ լոյսի եւ խաւարի խաղը մեր կեանքի անբաժանելի մասն է։ Որքան լաւ սորվինք ընդունիլ խաւարը առանց վախի, այնքան աւելի յստակ կը զգանք լոյսի ներկայութիւնը։ Այդ գիտակցութիւնն է, որ մեզ կը դարձնէ ազատ ու ամբողջական։

Ամփոփելով, «մութի մէջ արեւի տակ ննջել» չի նշանակեր անիրական երազ մը։ Ան կը նշանակէ սորվիլ տեսնել լոյսը այնտեղ, ուր ուրիշները միայն մութ կը տեսնեն։ Կը նշանակէ ունենալ ներքին վստահութիւն մը, որ լոյսը երբեք չի կորսուիր։ Ան կրնայ միայն փոխել իր տեղը։ Եւ երբ մարդ կը դառնայ իր սեփական արեւը, ոչ մէկ խաւար կրնայ զայն կործանել։

ՊԻԱՆՔԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ