ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱԿՆԱՐԿ՝ ՍՈՒՐԻԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ

Սուրիահայութիւնը ներկայիս կը դիմագրաւէ բազում դժուարութիւններ։ Սուրիահայ եկեղեցական ու քաղաքական կառոյցներու պաշտօնական դիրքորոշումը պատմականօրէն եւ Սուրիոյ տարածքին խլրտումներուն, քաղաքական ալեկոծումներուն եւ ամենածանր քաղաքաքացիական պատերազմներու հաւանականութիւններուն կամ նոյնիսկ բռնկման դէպքերու ընթացքին անփոփոխ եղած է: Եւ այդ մէկը հիմնուած է պատմական առաքելութեան եւ յանձնառութեան մը վրայ:

Այդ դիրքորոշումը կը խտացուի Սուրիոյ բարձրագոյն շահերը, անվտանգութիւնն ու օրինականութիւնը պահելու մէջ:

2011 թուականէն սկսեալ Սուրիոյ ներքին (նաեւ արտաքին համարուած) պատերազմէն վերջ, սուրիահայութիւնը շարունակ հանդէս եկաւ երկրի տարածքային ամբողջականութեան, օրինական իշխանութեան կայացման եւ սահմանադրութեան թելադրած կանոնակարգումներու օգտին: Դժուարին պատմական այս հանգրուանին սուրիահայութեան պաշտօնական կոչը ուղղուած է երկրի բոլոր քաղաքացիներուն՝ կառչիլ Սուրիոյ հողին ու սատարել քաղաքական, տնտեսական ու ընկերային բարօրութեան, երկիրը համարել իբրեւ վերջնական հայրենիք ու տուն եւ անոր շահերը գերադասել։

Համահայկական իրականութեան մէջ, սուրիահայութիւնը ընդհանուր հայկական սփիւռքի եւ Հայասատանի մակարդակներով ալ արժեւորուած է իբրեւ մեծ կեդրոն ու ներդրում ունեցող հսկայ միաւոր: Սուրիան համարուած է հայութեան վերընձիւղման ու յարութեան վայր ու խորհրդանշան՝ ամբողջ հայութեան կեանքի նկատմամբ սիրոյ ու ստեղծագործական յարատեւ ու մշտանորոգ յաջողութիւններու։ Ի զուր չէ, որ Սուրիա հայութեան համար կոչուած է «մայր գաղութ», իսկ սուրիահայութիւնը՝ սփիւռքահայութեան ամենամեծ «մատակարարը»:

Գնահատելի է սուրիահայութեան դերը Հայաստանի զարգացման ու բարգաւաճման գործին մէջ։ Սուրիահայութիւնը ամէն ջանք ու լումայ հասցուցած է Հայաստանի բարօրութեան համար, անթիւ դրամահաւաքներ, օժանդակութիւններ, աջակցութիւններ, ծրագիրներ կազմակերպուած են Հայաստանի համար եւ Հայաստանի մէջ՝ թէ՛ կազմակերպութիւններու եւ թէ անհատներու կողմէ: Հարկ է նշել, որ սուրիահայութիւնը՝ սուրիականութեան եւ հայկականութեան ներդաշնակ միախառնութեան ընդմէջէն յառաջացած ու հարստացման աղբիւրի վերածումն է պատմական բոլոր ժամանակաշրջաններուն մէջ. միաժամանակ Սուրիոյ եւ ամբողջ հայութեան համար սուրիահայութեան գործած արդիւնաւէտ ու ծաղկուն գործն է: Այնտեղ կը տեսնենք բազմապիսի եւ անթիւ բնագաւառներէ ներս սուրիահայերու ներդրումը Սուրիոյ կեանքին, նաեւ Հայաստանին։

Սուրիահայութիւնը արաբական աշխարհի, նաեւ բազում այլ երկիրներու մէջ հայութեան ամենասիրուած ու յարգուած հաւաքականութիւններէն մէկը եղած է եւ տակաւին է՝ թէ՛ սուրիական յաջորդական իշխանութիւններուն եւ թէ ամենակարեւորը՝ Սուրիոյ ժողովուրդին կողմէ:

Սուրիոյ տագնապը մօտալուտ ապագային լուծման նախանշաններ ցոյն չի տար եւ սուրիահայութիւնը (Սուրիոյ բոլոր զանգուածներուն հետ) տակաւին կը դիմագրաւէ անյայտ ու անորոշ ապագայ մը: Սուրիահայ նոր սերունդը հաւատքի ու անվտանգութեան զգացումը կորսնցուցած կը թուի երկրին հանդէպ եւ ան իր ծրագիրները չի կապեր Սուրիոյ հետ:

 Դժուար է կռահել ապագան, բայց սուրիահայութեան կերտած փառքն ու նուաճումները Սուրիոյ եւ հայութեան, նաեւ Հայաստանին համար անցեալին պատկանելու ընթացք կը պարզեն:

ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ

•վերջ

Երեւան